Birçok şantiyede ya da yatırımın başında başıma sık gelen bir olaydır. Aynen şu şekilde sorular gelir:
– Bu davlumbazlar için kaçlık motor bağlayacağız?
– Bu davlumbaz çeker mi?
– Çatıya kaç m3 lük motor koyalım?
Aslında mutfak tasarımı yapan kişinin bu sorulara kolayca cevap vermesi gerekir. Ancak tasarım yapan kişi ne yazık ki tasarımda hesapladığı ve ilettiği verileri kontrol etme yetkisine sahip değil.
Doğal olarak mutfak projelendirmesini yapan kişi veya ekip davlumbaz emiş debisini m3/h olarak kolayca verebilme yeteneğine sahip olmalıdır.
Davlumbazın Emiş Debisini Hesaplamak
Davlumbazın emiş debisini hesaplamak için birkaç yöntem olsa da en doğru yöntem olan matematiksel mühendislik debi hesaplarını yapıp gerekli debiyi bulmak en doğru yöntemdir. Piyasa da davlumbazın m2 si x 1000 – 1500 m3/h gibi bir hesap yapılır ancak bu hesap uygulanabilir olsa da tam debiyi vermez. Genelde basınç düşümlerini hesaplamak yerine debi toleransı yükseltilir. Örneğin; aşağıda ölçüsünü verdiğim (5000*2500*500 mm Orta Tip Filtreli) davlumbaz için gerekli debisi:
12.5 m2 * 1500 m3/h = 18.750 m3/h olarak hesaplanır. Ancak bu doğru değildir.
Neden bu pratik hesabın her zaman gerekli debiyi vermediğini aşağıda anlatacağım.
- İlk olarak kontrol etmemiz gereken davlumbazımızın tipidir.
a) Orta tip veya diğer adıyla meydan tip davlumbaz mı?
b) Duvar tip davlumbaz mı? - Bu bilgileri aldıktan sonra davlumbazın ölçüleri önem kazanır. Örneğin; 5 m’ye 2.5 m ve 50 cm yüksekliğinde 1 adet davlumbazımızın olduğunu düşünelim.
Yani; 5000*2500*500 mm Orta tip filtreli davlumbaz - Davlumbazın altındaki pişiricilerin gücü ve kullanım sıklığı.
Bu veriler ışığında davlumbazın emiş debisi aşağıdaki mühendislik hesabı yapılarak kolayca bulunabilir. Pişiriciler ile davlumbaz arasındaki mesafeyi 1.05 m olarak kabul ediyoruz.
Bu durumda gerekli debi;
Davlumbaz Debisi Hesaplama
Yukarıdaki pratik hesapla 18.750 m3/h bulduğumuz debi aslında doğru hesaplaması ile 11.000 m3/h olduğu kolayca bulunabiliyor.
Bu şu demektir; siz davlumbazın ağzında 11.000 m3/h lik bir emiş yaratmanız gerekmektedir. Bu durumda çatıya 11.000 m3/h lik bir motor koyarsanız elbette davlumbazınız çekmeyecektir. İşte en önemli nokta burasıdır.
Hesaplamaları yaptıktan sonra filtre, kanal mesafesi vb. dönüşleri hesaplayarak bu dirençlerin karşılığı olan debiyi üstüne koyarak motor seçimi yapmalısınız. Yani size davlumbazda 11.000 m3/h lik debi yeterli ancak mesafeden dönüşlerden vb. her türlü etkiden davlumbaza gelene kadar 9-10 binlik kayıp oluşabilir. Belki 5 binlik bir kayıp oluşabilir. Bu hesabı da mekanik firmaları yapar. Sebebi tüm dirençleri onlar hesaplayabilir çünkü fiziksel olarak kanalları yerleştiren bu firmalardır.
İşte bu anlattığım nedenlerle örneğin 11.000 m3/h debi ihtiyacı olan davlumbaz motor davlumbaz arası mesafe ve dirençlerden 4000 m3/h kaybettiğini düşünürsek toplamda 15.000 m3/h lik motor yeterli olacaktır. Peki yukarıda pratik olarak yapılan 18.000 m3 lük motoru seçtiğimizde reel hesabımıza göre saatte içeriden fazladan 3.000 m3/h hava çekersiniz ve bu çektiğiniz hava yatırımcıya para kaybettirir. Çünkü çekilen hava ya temiz hava ya da iklimlendirilmiş havadır. Bu yüzden Avrupa’da bir mutfak açmak istediğiniz de size ilk verilen veri şu kadar debiyi geçmemeniz olacaktır.
